Çocuklarda burun karıştırma alışkanlığına sık sık rastlanabilir. Çocuklarda görülen burun karıştırma alışkanlığında, sağlık açısından büyük riskler meydana gelebilir. Burun tıkanıklığı, nezle, alerjik burun akıntısı, burun mukozasındaki gerginlik gibi biyolojik nedenlerden dolayı çocuklarda burun karıştırma alışkanlığı görülebilir. Biyolojik temelli nedenlerin yanı sıra korkularla başa çıkma çabası, stres, öz güven eksikliği ve can sıkıntısı gibi psikolojik nedenlerden dolayı da çocuklar burun karıştırma alışkanlığı edinebilir.

Çocuklarda Burun Karıştırma

Çocuklarda burun karıştırma alışkanlığı, biyolojik veya psikolojik nedenlerden dolayı olabilir. Buruna erişmek kolay olduğu için bir çocuk sadece merak edip kendini ve organlarını keşfetme yolculuğunda burun karıştırma alışkanlığı edinebilir. Burun karıştırma nedeni biyolojik bir sebepten dolayı ise kulak burun ve boğaz hekimi yardımı ile çocuğun bu alışkanlığını bırakması sağlanabilir. Ancak bir çocuk psikolojik sebeplerden dolayı burnunu karıştırıyorsa bu davranışın söndürülmesi zaman alabilir. 

2-3 yaş grubundaki çocuklarda kendini, organlarını ve özelliklerini tanımak için burun karıştırdığı görülebilir. 6-7 aylık bebeklerde burun karıştırma gibi ayaklarını ısırma, ayakları ile dudağına, diline dokunmaya çalıştığını sıkça görebilirsiniz. Bu davranışlar, bebeklerin dil ve dudaklarını bir organ gibi görmesi ve kendini tanıma çabası gibi algılanabilir. Burnunu karıştırma alışkanlığı da bebeklikten itibaren doğal bir sürecin gelişmesi olabilir. Bu davranış, ciddi bir alışkanlığa dönerse bir uzmandan psikolojik destek alınmalıdır.

Burun Karıştırma Takıntısı Neden Oluşur?

Yetişkinlerde dahi çoğu zaman görülen burun karıştırma takıntısı, çocuklarda da görülebilen bir durumdur. Genellikle biyolojik veya psikolojik nedenlidir. Kompulsif burun karıştırma alışkanlığının nedeni henüz tam olarak bilinmemektedir. Fakat aşırı burun karıştırma eğilimi durumunda psikiyatrik bir hastalık belirtisi olabileceğini düşünmek gerekir.

Yapılan araştırmalara göre sürekli burun karıştırma alışkanlığının altında yatan nedenin Stafilokok Aureus isimli bir bakteri olabileceği ortaya çıkmıştır. Et yiyen enfeksiyona dönüşebilen bu bakterinin insanlarda %25 civarında taşındığı ön görülmüştür.

Devamlı Burun Karıştırmak Nelere Yol Açabilir?

Çok burun karıştırmak, eğer sert hareketlerle gerçekleşiyor ise kanamaya yol açabilir. Burun içindeki mukoza denilen tabaka, çabucak kurumaya ve kanamaya yatkındır. Çocuklar sık sık ve sert hareketlerle burun karıştırma alışkanlığı edindiyse mukozayı tahriş edebilir ve ciddi kanamalara yol açabilir.

Gün içerisinde birkaç kez burun karıştırmak, normal bir süreç olarak kabul edilebilir. Ancak burun karıştırma takıntısı günde birçok kez tekrarlanırsa, buna kompulsif burun karıştırma hastalığı denmektedir. Tıp dilinde Rhinotillexomania olarak bilinen kompulsif burun karıştırma, ileri derecede burun kanamasına ve burun deliklerini ayıran duvarın delinmesine yol açabilir. Ayrıca devamlı burun karıştırmak, bakteri ve mikrop üremesine neden olabilir. Elini burnuna sokan ve sonra ağzına götüren çocuklarda ciddi enfeksiyonlar görülebilir. 

Burnunu sürekli karıştıran bebek ve küçük çocuklarda ilerleyen dönemde oldukça zararlı olan nazal mukus yeme alışkanlığı da görülebilir. Zararlı partiküllerin ve patojenlerin sıkça biriktiği nazal mukusa temasta bulunan çocuklarda mukofaji görülebilir. Mukofaji, kişinin kendi kurumuş burun salgısını yemeyi içeren bir yeme bozukluğudur. Devamlı burun karıştırmak, oldukça ciddi komplikasyonlara ve yeni psikolojik hastalıklara neden olabilmektedir.

Burun Karıştırma Nasıl Engellenir?

Burun karıştırma alışkanlığından çocuğun elini burnundan hiç çekmeme durumu var ise yani kompulsif sık tekrarlanan bir durum oluştuysa mutlaka bir uzman doktordan destek ve tedavi alınmalıdır.

Çocuk, burun mukozasındaki mukus salgılarının kuruyup onu rahatsız etmesi üzerine elini burnuna götürüp karıştırıyorsa bir KBB uzmanı tarafından sinüs kontrolü yapılabilir. 

Burun karıştırmayı engellemek için ebeveynler, çocuğunu çok iyi gözlemlemelidir. Bir çocuk dalgınlıkla mı burnunu karıştırıyor yoksa bir sorun nedeniyle mi sıklıkla elini burnuna götürüyor, bu konu çok iyi tespit edilmelidir. 

Eğer ciddi bir durum yoksa çocuğunuzun burun karıştırmasını engellemek için onu oyalayacak bir şey vererek elini burnuna götürmemesini sağlayabilirsiniz. Çocuğun elini meşgul edecek bir boyama kitabı, renkli kalemler veya ses çıkaran, parmak aktivitesi sağlayan oyuncaklar tercih edilebilirsiniz. Bu oyuncaklar çocuğun dikkatini toplamasını ve başka bir şeyle ilgilenmemesini sağlayacaktır. 

Parmakla burun karıştırmanın yanlış olduğunu, toplumda kötü algılandığını öğretmek için anlayışlı bir üslupla konuşmalısınız. Çocuğunuza burun karıştırmanın doğal, ancak yanlış bir davranış olduğunu anlatırken, “Daldığımda benim de elim burnuma gidebilir. Bu durumda beni uyarır mısın? Hemen lavaboda ellerimi yıkayayım. Aynı şekilde ben de seni görürsem, uyarırım.” gibi bir telkin edici cümle kurarak onu bu konu hakkında eğitebilirsiniz. Bu tür iletişim yolları, çocuğun inatlaşmadan burun karıştırmak gibi davranışlarından uzaklaşmasını sağlayacaktır.

Burun Karıştıran Çocuğa Karşı Ebeveyn Tepkisi Nasıl Olmalıdır? 

Burun karıştırma hastalığı karşısında mücadele etmek isteyen ebeveynler, bazı yöntem ve tekniklerle çocuğunu bu davranıştan uzak tutabilir. 

• Davranışı görmezden gelmek: İlk olarak davranışı görmezden gelmek gerekir. Çocuğa, “elini çek, yapma, burnunu karıştırma, ne yapıyorsun sen” gibi cümleler kurmak, onun bu davranışı tekrarlamasına yol açabilir.
• Ödül tablosu uygulamak: Küçük çocuklarda oldukça işe yarayan ödül sistemi, burnunu karıştırmadığı zamanlar için uygulanabilir. 
• Davranışın sonuçlarını açıklamak: Çocuklara burun karıştırmanın getirdiği sosyal sorunlardan, sağlık sorunların bahsetmek caydırıcı olabilir.
• Doğru model/örnek olmak: Evde anne ve baba olarak çocuğunuzun karşısında kesinlikle burun karıştırmak gibi bir hareket yapmamalı, ona örnek ve rol model olmalısınız.
• Bağırmamak, ceza vermemek idealdir: Çocuğa burnunu karıştırdığı için kızmak, bağırmak, ceza vermek oldukça yanlış bir tutumdur. Doğru ve sakin bir üslupla on abu davranışın yanlış olduğunu söylemelisiniz. Kızmadığınızı, bu davranışı bırakması için ona yardımcı olacağınızı açıklamalısınız. 
• Öğretmen ile iş birliği yapmak: Öğretmeni ile iş birliği yaparak okulda ve evde onu bu davranıştan uzak tutmak gerekir. Öğretmeni, bu davranışı gördüğü zaman onu suçlayarak uyarması yerine, bir görev vererek onu meşgul etmenin yollarını bulabilir.

SSS

Çocuklarda burun karıştırmak normal mi?

Çocuklarda burun karıştırma alışkanlığı gelişim sürecinde normal ve doğal bir süreçtir. Patolojik bir nedeni olmayan burun karıştırma alışkanlığı sonucu bazı zararları beraberinde getirebilir.

Burun karıştırmak psikolojik mi?

Burun karıştırmak, anksiyete azaltmaya yönelik bir davranış bozukluğu ise psikolojik nedenlere bağlıdır denilebilir. Ancak burun karıştırma alışkanlığı hem psikolojik hem de biyolojik nedenlerden dolayı olabilir.